Borçlar Hukuku

Borcun Unsurları

• Edim; tarafların sözleşmede yerine getirmek zorunda olduğu davranış şekilleridir, fiil hali ifa etmektir.
• Alacaklı; edim kapsamındadır.
• Borçlu; edim kapsamındadır, edimleri;
  • Yapma (Menfi); borcu ödemek, işi yapmak, teslim etmek.
  • Yapmama (Müsbet); kirayı geciktirmemek, işi yapmamak.

Borcun Kaynakları

• Hukuki İşlem; alım, satım, kira sözleşmesi.
• Haksız Fiil; tazminat sorumluluğu, ödeme yükümlülüğü.
• Sebepsiz Zenginleşme; taraflardan biri zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi durumu, bu olayda sözleşmeye aykırılık ya da yanlışlık söz konusudur. Haksız bir şekilde zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.

Borçlar Hukuku Temel İlkeleri

• Nisbilik İlkesi; sadece taraflar arasında geçerli olması.
• Rızailik İlkesi; durum hakkında rıza olması, bilinçli borçlanma, zorla borçlanma durumu Nisbi Butlan olarak iptal edilebilir.
• İvazlılık İlkesi; karşılık durumu, örneğin ev sahibi – kiracı. İvazsız borç yani karşılıksız borç durumuna bağışlama denir.
• İrade Özgürlüğü; Hukuk çerçevesinde irade özgürlüğü vardır.
• Defi; borçlu borcu kabullenir fakat ödememek için haklı yeni bahaneler üretmesi.
  • Ödemezlik defi; haklı bir bahane ile borcun ödenmemesi. Örneğin, satın alınan hizmetin eksik yapılması, alınan malın bozuk olması.
  • Zaman aşımı defi; zaman aşımına uğrayan borç eksik borç haline gelir, talep edilebilir fakat dava edilemez. İsteğe bağlı bir ödeme durumuna gelir.
• İtiraz; borcun varlığını inkar etme durumudur.
• Temerrüd; alacaklının vade günü alacağından kaçınması ya da borçlunun vade günü borcundan kaçınması durumudur, temerrüde düşme durumudur. Bu durumda alacaklı gecikme tazminatı isteyebilir.
• Emprevizyon (Öngörülmezlik); sözleşmede öngörülemeyen durumların meydana gelmesi halidir.Örneğin, satıcının deposunda yangın gibi mücbir sebep oluşması durumudur. Taraflardan biri bu durumda uzlaşmaya yanaşmazsa dava açabilir, durum mahkemede uzlaşır.
• Ahde Vefa; sözleşmeye sadık kalma, güven kavramıdır, objektif iyi niyet, dürüstlükle alakalıdır.

Borcu Sona Erdiren Durumlar

• Borcun ifası; ödenmesi durumu.
• Takas; borcun takasla ödenmesi.
• İbra; Alacaklı ile yapılan borçtan kurtarma sözleşmesi.
• Tecdit; Yenileme, yeni bir borç sözleşmesi eski borcu sonlandırır.
• Kusursuz İmkânsızlık; telafisi mümkün olmayan ürünün yok olması durumu.
• Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi; miras durumlarında ortaya çıkar.

DİKKAT!
Zaman Aşımı; borcu sona erdirmez, sadece talep edilebilir hale getirir.