Osmanlı’da Kültür ve Uygarlık – Taşra Yönetimi

Eyalet (Beylerbeyi) – Sancak (Sancakbeyi) – Kaza (Kadı, Subaşı) – Köy (Kethüda, Yiğitbaşı)

Vilayet Nizamnamesi (1891) ile;

Vilayet (Vali) – Liva (Mutasarrif) – Kaza (Kaymakam) – Nahiye (Nahiye Müdürü) – Köy (Muhtar)

Eyalet Yönetimleri 3’e ayrılır;

Salyaneli (Yıllıklı); uzak topraklardır, iltizam vergisi alınır (yılda 1 kere toplu vergi), Mısır, Bağdat, Yemen, Trablusgarp, Tunus, Cezayir örnek olarak gösterilebilir.

Salyanesiz (Yıllıksız); yakın topraklardır, vergi alınmaz, Tımar sistemi uygulanır, Anadolu ve Rumeli bölgesi.

Özel Yönetimli; iç işlerinde serbest bölgelerdir, Hicaz (Emir), Kırım (Han), Eflak (Voyvoda) örnek olarak gösterilebilir.

Teşkilatlarda Görevli Bilinmesi Gereken Birimler

• Muhtesip; zabıta kavramına benzer, çarşı ve Pazar denetler.
• Kapan; tek cinsten malın satıldığı pazarlardır, örneğin un kapanında sadece un satılır.
• Arasta; üstü yarı açık ve tek tip malın satıldığı standart edilmiş pazarlardır.
• Bedesten; kapalı çarşılardır, değerli malların satıldığı pazarlardır.
• Celebçi; hayvan alıp satanlara denir.
• Mekkari Taifesi; yolcu ve mal taşıma işlerine bakarlar.
• Derbentçi; geçitlerden vergi toplarlar.
• Menzil Teşkilatı; tatarlar tarafından oluşmuş, iletişim ve haberleşmeden sorumludurlar.
• Ehli Hibre; malın kalite kontrolünden sorumludurlar.
• Ehli Hiref; sanatta üslup ve akımların belirlenmesinde saraya bağlı çalışarak görev alırlar.
• Hirfet; küçük işletme, küçük esnafa verilen isimdir.

İstanbul Yönetimi Görevlileri (Dersaadet – Payitaht)

• Sadrazam; Şehrin genel düzeninden sorumludur.
• Yeniçeri Ağası; Şehrin genel güvenliğinden sorumludur.
• Şehremini; belediye başkanına denktir, genel yönetim işlerine bakar.
• Muhtesip; çarşı, pazar işlerinin düzenine bakar, kontrolünü sağlar.
• Taht Kadısı; İstanbul en yüksek mülki amiridir.