Tarihi Temel
Geçmiş program ve çalışmalara bakılarak, bu programlar güncel programlara yön veriyorsa bu durum programın tarihi temeli ile ilgilidir. Geçmiş programların olumlu yönleri örnek alınır ve olumsuz yönleri değerlendirilerek düzenlenir.
Konu Alanı Temeli
Programın içerik (öğretilmek istenen) bakımından ne öğretildiğine bakılmasıdır. İçerikle ilgili tüm çalışmalar konu alanı temeli içerisinde yapılır.
Bireysel Temel
Programın özelliklerinde de bildiğimiz üzere programın işlevsel olması için bireyin ihtiyaçlarına uygun olması gereklidir. Bu durum programın bireysel temeline dayanır. Kendini gerçekleştirme basamakları ile alakalıdır. Birey toplumdan ne bekler sorusuna cevap arar.
Toplumsal Temel
Bayramda el öpmek toplumdan topluma değişir, toplumsal temel öncelikli olarak kültüre dayalıdır. Topluma uyum sağlama durumudur. Toplumsal olarak yaşanan sorunların programlara eklenmesi durumudur, örneğin 2020 koronavirüs salgını yerini muhtemelen bulacaktır. Toplum bireyden ne bekler sorusuna cevap arar.
Psikolojik Temel
Gelişim psikolojisi ve öğrenme psikolojisi kapsamına dayanır. Örneğin yıllar geçtikçe konuların yoğunluğu yaşa göre yoğunlaşmaktadır, bu durum gelişim ve öğrenme psikolojisine girer.
Piaget’e göre okula yeni başlamış 1. Sınıf öğrencisine uygun olmayan soyut kavramları öğretemezsin, program öğrencinin yaşına, gelişim özelliklerine göre düzenlenmelidir. Böylece program uygulanabilir olacaktır.
Aynı zamanda psikolojik temel, öğrenme nasıl oluşur sorusuna cevap arar.
Felsefi Temel
Hedefleri belirlemede, sıralamada felsefi temelden yararlanılır. Programın olası (aday) hedefleri içerisinden programın istenen hedeflerini yakalaması yani iç ve dış tutarlılığı olması felsefi temel kaynaklıdır.
Eğitim felsefesi 2’ye ayrılır (hatırlayalım);
Esasici Eğitim (Geleneksel) | İlerlemeci Eğitim (Çağdaş) |
Pasif / Ezber | Aktif / Yaşantıyla Öğrenme |
Merkezde | Rehber |
Pasif Yöntemler | Aktif Yöntemler |
Sadece Sonuç | Sonuç + Süreç |
Konu Merkezde | Birey Merkezde |
Soru çözümlerinde kullanılması için özet ve karşılaştırmalar;
Programın Kuramsal Temelleri
- Tarihi Temel
- Geçmiş yıllarda hazırlanan programlar yeni programlara yön veriyorsa burada tarihi temel vardır.
- Konu Alana Temeli
- İçerik ile ilgili bir program hazırlanması, basitten genele gitmesi konu alanı temeline dayanır.
- Bireysel Temel
- Bir program bireyin ihtiyaçlarını (kendini gerçekleştirme, yaşam kalitesi) karşılıyorsa bireysel temele dayanır.
- Toplumsal Temel
- Bir program toplumun ihtiyaçlarını (kültür, toplumsal sorunlar, bireyin sosyalleşmesi) karşılıyorsa toplumsal temele dayanır.
- Psikolojik Temel
- Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi öngörülerini taşıyan programlar psikolojik temele dayanır.
- Felsefi Temel
- Hedefler belirlenirken, felsefeden yararlanılması felsefi temele dayanır. Bir programın geleneksel veya çağdaş olmasını sağlayan felsefi temeldir.
Felsefe Sorularında analiz için aşağıdaki tabloyu kullanabilirsiniz;
Geleneksel | Çağdaş |
Esasici Kültürel değerler merkezdedir Nesnele (Ezber) dayanır | İlerlemeci Birey merkezdedir |
Daimici Evrensel değerler merkezdedir Akıl, düşünme becerilerine dayanır | Yeniden Kurmacı Toplum merkezdedir |
Realizm (Somut, kültürel, nesnel) İdealizm (Akılcı, sezgisel, düşünme) | Pragmatizm (Somut yaşantı, deneyim) Varoluşçu (Bireyin kendi değer sistemi) Natüralizm (Özgür ortam) |
çok çok teşekkürler ellerinize ve emeğinize sağlık…