Türkiye’nin Akarsuları

Genel Özellikler

Kaynakları yüksek sahalardır. Bu nedenle;

• Akış hızları fazladır.
• Aşındırma güçleri fazladır.
• Hidroelektrik potansiyelleri fazladır.
• Denge profilinden uzaktırlar (Akarsuyun kaynak ve dökülme noktası arasında yükseklik farkı fazladır).
• Rejimleri düzensizdir, bu durum yıl boyunca taşınan su yoğunluğu değişir, iklimle alakalıdır.
• Akım (Debi) azdır, bu durum iklim ve yer şekilleriyle alakalıdır.
• Boyları kısadır.
• Ulaşım ve taşımacılıkta yararlanılmazlar.
• Kirlilikleri fazladır, bu durum beşerî etkiyle alakalıdır.

Açık Havzalı Akarsular

Bir akarsu sularını denize boşaltıyorsa açık havza adını alır, eğer akarsu sularını denize boşaltamıyorsa kapalı havza adını alır.

---

Karadeniz Havzası

En büyük açık havzadır.

En çok tatlı su karışan deniz Karadeniz’dir.

• Çoruh (Rafting sporu için Dünyadaki en uygun 2. Nehirdir, akış hızı fazladır)
• Yeşilırmak (YHGP kalkındırma projesinde yer alır)
• Kızılırmak (Sınırlar içerisinde en uzun ırmak)
• Bartın çayı (Ulaşımda turizm amaçlı kullanılır)
• Filyos – Yenice (Karabük Demir – Çelik fabrikasının soğutma ihtiyacını karşılar)
• Sakarya (Ankara, Eskişehir kollarına sahiptir, en çok bölgede akan akarsudur)

---

Marmara Havzası

En küçük açık havzadır.

• Susurluk Irmağı (Akış hızı az, aşındırma gücü az, hidroelektrik potansiyeli az)

---

Ege Havzası

Akış hızları az olan akarsulara sahiptir.

• Meriç Nehri (Ergene kolu en kirli akarsudur, Türkiye – Yunanistan sınırını belirler)
• Bakırçay
• Gediz
• Küçük Menderes
• Büyük Menderes

---

Akdeniz Havzası

Karstik arazide yer alan akarsulara sahiptir.

• Aksu (Kaynağını Batı Toroslar’dan alır, eriyik kireç taşı taşırlar, delta oluşturamaz)
• Köprü (Kaynağını Batı Toroslar’dan alır, eriyik kireç taşı taşırlar, delta oluşturamaz)
• Manavgat (Kaynağını Batı Toroslar’dan alır, eriyik kireç taşı taşırlar, delta oluşturamaz)
• Göksü (Kaynağını orta Toroslar’dan alır, KOP yani Konya Ovası Sulama projesinde yer alır)
• Seyhan (Kaynağı Akdeniz dışındadır)
• Ceyhan (Kaynağı Akdeniz dışındadır)
• Asi (Kaynağı Lübnan dağlarıdır, Suriye’den giriş yapar)

---

Basra Havzası (Irak)

• Fırat (Karasu ve Murat kollarının birleşimiyle meydana gelir, en çok suyu olan akarsudur, hidroelektrik potansiyeli en yüksek olandır)

• Dicle (Kuzey Irak’ta, Hakkari Zap Suyu ile birleşir, Zap suyu en temiz akarsudur)

Notlar:
Fırat ve Dicle birleştiğinde Şatt-ül Arap adını alır.
Fırat ve Dicle arası Mezopotamya olarak bilinir.

Kapalı Havzalı Akarsular

Sularını denize dökemeyen akarsular kapalı havza adını alır, bunun sebebi iklim ve yer şekilleridir.

---

Hazar Denizi (Göl) bölgesinde dökülen akarsularımız;

• Aras
• Kura
• Van Gölü
• Tuz Gölü
• Göller Yöresi

---

Kaynağı Türkiye olup Yurtdışına gidenler;

• Çoruh (Gürcistan’dan Karadenize)
• Aras – Kura (Azerbeycan’dan Hazar Gölüne)
• Fırat, Dicle ve Zap (Irak’tan Basra Körfezine)

---

Kaynağı Yurtdışı olup Türkiye’ye gelenler;

• Meriç (Bulgaristan)
• Asi (Lübnan Dağları)