Coğrafi Konum – Mutlak Konum – Enlem

Coğrafi konum 2’ye ayrılır. Bunlar mutlak (matematik) konum ve göreceli (özel) konumdur.

Mutlak Konum

1. Enlem Etkisi

Türkiye 36° kuzey ve 42° kuzey enlemindedir.

Bunun sonucunda;

• Sıcak ve soğuk bir iklimin ortasındadır ve buna göre Türkiye ılıman iklime sahiptir diyebiliriz.
• Ilıman iklime Orta Kuşak da denir.
• Yengeç dönencesi güneş ışığının dünya üzerinde 90° ile geldiği son noktadır.
• Türkiye Yengeç Dönencesinin kuzeyindedir.

Türkiye’nin Orta Kuşak (ılıman iklim) bölgesinde olmasının sonuçları;

• Batı rüzgarları görülür.
• Cephe yağışları görülür.
• Dört mevsim belirgindir (Dört mevsim aynı anda görülmesi ÖZEL KONUM ile ilgilidir).
• Akdeniz iklimi görülür.

Yengeç Dönencesinin Kuzeyinde olmasının sonuçları;

• Güneş Türkiye üzerine 90° açı ile gelmez böylece gölge açımız asla 0° olmaz.
• Güneş öğle vakti güneyden gelir ve bu yüzden Türkiye bakı yönü güneydir.

Bakı yönünün Güney olması sonuçları;

• Sıcaklık daha yüksektir.
• Karlar daha erken erir.
• Çığ, sel ve taşkın riski artar.
• Otlaklar daha çok çabuk gürleşir.
• Bitkiler daha hızlı olgunlaşır.
• Yerleşimler Güney cephede tercih edilir.

Tersi Durum : Karadeniz’de kuzey yamaçlar daha sıcak olur ve yerleşimler Kuzey’de yoğundur. Bu durum özel konum ile ilgilidir. ENLEM ETKİSİNE TERS bir durumdur.

Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de olmasının sonuçları;

Güneyden Kuzey gidildikçe;

• Güneş ışınlarının geliş açısı azalır.
• Işınların açısına bağlı olarak gölge boyu uzar.
• Çizgisel hız azalır (birim zamanda alınan yol).
• Yer çekimi artar (çekirdeğe olan mesafe ile ilişkilendirebilirsin).
• Sıcaklık azalır ve buharlaşma azalır.
• Denizlerde tuzluluk oranı azalır.
• Deniz suyu sıcaklığı azalır.
• Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi uzar.
• Karın yerde kalma süresi uzar.
• Gurup (batış) ve tan (doğuş) süresi uzar.
• Alacakaranlık süresi uzar.
• Tutulma oranı artar.
• Gece gündüz süre farkı artar.
• Yerleşme, orman üst sınırı ve kalıcı kar sınırı alçalır.
• Paralel dairelerin boyları kısalır ve dereceleri artar.
• Meridyenlerin arası mesafe azalır (kutup noktasına doğru yaklaşırlar).

Güney Kuzey yönlü bir durumda SÜRE ifadesi geçiyorsa ENLEM ile ilişkilendirebilirsiniz.

Aynı Enlem üzerinde;

• Güneş ışınlarının geliş açısı aynıdır.
• Gölge boyu aynıdır.
• Çizgisel hız aynıdır.
• Gece gündüz süresi aynıdır.
• Gece gündüz süresi farkı aynıdır.
• Alacakaranlık süresi aynıdır.
• Gurup ve Tan süresi aynıdır.
• Yer çekimi aynıdır.
• Tutulma oranı aynıdır.