Hükümet Sistemleri

Kuvvetler Birliği

Devletin güç ve erklerinin tek bir yerde toplanarak oluşturularak oluşturulan Hükümet sistemidir.

Meclis Hükümeti Sistemi

• Yasama + Yürütme = Yasama (Mecliste toplanmıştır)
  • 21 Anayasası ile Savaş durumundan dolayı zorunlu olarak uygulanmıştır.
  • Meclis bakanları denetler, görevden alır, göreve getirir.
  • Bakanlar bireysel sorumluluğa sahiptir.
  • Cumhurbaşkanı ve Başbakan yoktur.
  • Devletin Başkanı Meclis Başkanıdır.

Monarşi

• Yasama + Yürütme = Yürütme (Padişah, Vezir)
  • Osmanlı döneminde görülmüştür.

Diktatörlük

• Yasama + Yürütme = Tek bir kişide toplanır.
  • Hitler, Stalin örnek olarak verilebilir.

Kuvvetler Ayrılığı (Hukuk Devleti)

Devletin güç ve erklerinin farklı organlara dağılmasıyla oluşturularak oluşturulan Hükümet sistemidir.

Parlamenter Sistem

• Yasama = Meclis
• Yürütme = Cumhurbaşkanı + Bakanlar Kurulu (Düalist, yönetim iki başlı)
  • Yasama ve Yürütme birbirlerini denetleyebilir.
  • Başbakanı, Meclis üyeleri içerisinden Cumhurbaşkanı seçer ve atar.
  • Bakanları, Başbakan seçer ve Cumhurbaşkanı onayıyla atanırlar.
  • Hem Millet Vekili hem de Bakan olarak bir kişi Yasama ve Yürütme kanadında aynı anda görev alabilir.

Yarı – Başkanlık

• Yasama = Meclis
• Yürütme = Cumhurbaşkanı + Bakanlar Kurulu
  • Hem Parlamenter hem de başkanlık sisteminin karışımıyla ortaya çıkmıştır.
  • Yasama ve Yürütme ayrıdır.
  • Yasama ve Yürütme birbirlerini denetleyebilir.
  • Cumhurbaşkanını halk seçer.
  • Cumhurbaşkanı yetkileri Başkanlık sisteminde olduğu gibi arttırılmıştır, yönetimde etkindir.

Başkanlık (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi)

• Yasama = Meclis
• Yürütme= Başkan (Monist, yönetim tekli)
  • Başkan, halk tarafından seçilir.
  • Başkan 5+5 şeklinde 2 dönem Başkanlık yapabilir.
  • Yasama ve Yürütme birbirlerini denetleyemez.
  • Bir kişi, Yasama ve Yürütme kanatlarında aynı anda görev alamaz.
  • Meclis karar ve kanunları, Başkan onayı sonrasında yürürlüğe girer.
  • Hükümet bunalımları, erken seçim durumları görülmez, istikrarlı bir karar mekanizması vardır.

Anayasalar ve Hükümet Sistemleri

• Kanuni Esasi – Monarşi
• 1921 Anayasası – Meclis Hükümeti Sistemi (Kuvvetler Birliği)
• 1924 Anayasası – Karma (Kabine) Sistem (Kuvvetler Birliği var, Sistem Parlamenter)
• 1961 Anayasası – Parlamenter Sistem
• 1982 Anayasası – Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi