Demokrasinin Zorunlu İlkeleri
- Eşitlik
- Milli Egemenlik
- Özgürlük
- Çok Seslilik
Seçimlere Tabi Olan İlkeler
Genel Oy İlkesi (1934)
- Din, dil, ırk ve cinsiyet ayrımı olmadan herkesin oy kullanma hakkıdır.
Oy Kullanabilecekler | Oy Kullanamayacaklar |
T.C. Vatandaşı Olmak | Silah Altındaki Er ve Erbaşlar |
18 Yaşını Doldurmak | Askeri Öğrenciler |
Seçmen Kütüklerine Kayıtlı Olmak | Mümeyyiz Olmayanlar |
Kasıtlı Bir Suçtan Hüküm Giyip Ceza İnfaz Kurumunda Bulunanlar |
Eşit Oy İlkesi
- Tek dereceli seçim ilkesi vardır (1956 Yılında).
- Gizli oy açık seçim ilkesi vardır (1950 Yılında).
- Seçimlerin serbestliği ilkesi vardır (Seçimler ertelenebilir ya da erkene alınabilir).
- Serbest oy ilkesi YOKTUR (1987 Oy kullanmak hem hak hem de ödevdir).
Yüksek Seçim Kurulu
- Tüm seçimlerin denetimi ve gözetimini yapar.
- Görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.
- Yüksek mahkeme değildir.
- Anayasanın yasama bölümünde düzenlenmiştir.
- 7 Asıl + 4 Yedek, Toplam 11 üyesi vardır (6 üye Yargıtay, 5 üye Danıştay).
- 11 üye kendi içerisinden başkan seçer.
- Kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
İller çıkardıkları Milletvekili sayılarına göre ayrılırlar;
- 0 – 18 Birinci Seçim Bölgesi (Diğer iller)
- 19 – 35 İkinci Seçim Bölgesi (İzmir, Bursa)
- 36 ve üzeri Üçüncü Seçim Bölgesi (Ankara, İstanbul)
- Türkiye’de toplam 87 seçim bölgesi vardır.
Not: Temsilde adalet, yönetimde istikrar ilkesi gereği, nisbi temsile dayanan ülke barajlı (%10) uygulanır. Yani meclise girmek için Siyasi Partiler Kanununda yer alan %10 baraj kuralı vardır.
Seçim Türleri
Genel Seçim
5 Yılda 1 yapılan Milletvekilleri seçimleri (2017 ile 5 Yılda bir yapılır, Milletvekili sayısı 600’dür).
Seçim yenilenmesi;
- TBMM, Cumhurbaşkanı seçimleri yenilemekle, erken seçim kararı almakla yetkilidir;
- TBMM’de bu karar için gerekli çoğunluk oyu 3/5’dir (360 kişi).
- Kararın alınmasından sonra 60. Günü takip eden ilk pazar günü erken seçim yapılır.
Not: Kendisi hakkında soruşturma açılan Cumhurbaşkanı erken seçim kararı alamaz.
Yerel Seçim
Mahalli seçimler 5 yılda 1 yapılır.
Genel seçimler ve yerel seçimler birleştirilemez.
Ara Seçim
- Bir yasama döneminde bir kez yapılır (5 yılda 1).
- Genel seçimlerden 30 ay geçmedikçe ara seçim yapılamaz.
- Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz.
- Milletvekili sayısında istisnai bir şekilde azalma olduğunda yapılır.
- Ara seçim kararanı TBMM alır, seçim, karar tarihinin 90. Gününü takip eden ilk pazar günü yapılır.
30 ay kuralının beklenmeden yapılabilen ara seçimler aşağıdaki durumlara dayanır;
Mecliste %5 azalma olursa yapılır.
30 ay ve 1 yıl kuralının beklenmeden yapılabilen ara seçimler aşağıdaki durumlara dayanır;
Bir ilin seçim çevresi kalmazsa, yani mecliste her ili temsil eden bir milletvekili olmazsa.
Not: Savaş çıkması durumunda, TBMM seçimleri 1 yıl erteleyebilir.
İlk Yorumu Siz Yapın