Demokrasi ve Anayasa Türleri

Demokrasi; halkın yönetime katılması ve kendi kendini yönetmesidir.

• Milli Egemenlik şartı vardır.
• Eşitlik şartı vardır.
• Özgürlük şartı vardır.
• Çok Sesli şartı vardır.

Demokrasi Türleri

Doğrudan Demokrasi

• Temsilci yoktur.
• Millet Vekili yoktur.
• Halk kendi kendini yönetir.
• Günümüzde uygulaması zordur.

---

Temsili Demokrasi

• Temsilciler vardır.
• Nüfuslar kalabalık ve sınırları geniş ülkelerde görülür.
• Halk oy kullanır, temsilcisini seçer ve kendi adına karar uygulatır.
• Türkiye’de temsili Demokrasi vardır.

---

Yarı – Doğrudan Demokrasi

• Millet Vekili vardır.
• Halk temsilcisini seçer fakat aynı zamanda yönetime de katılır.
• Referandum vardır, konuların kararı halk oylamasıyla belirlenir.
• Halk Girişimi vardır, Kanun teklif edebilir.
• Halk Vetosu vardır, Kanunları veto edebilir.
• Temsilcilerin Azli, Halk Temsilcileri görevden alabilir.
• Sosyal ekonomik refah seviyesi ve bilinçli seçmen kitlesi gereklidir.
• İsviçre’de yarı – doğrudan Demokrasi vardır.

Demokrasi Modelleri

Çoğulcu; demokratik modeldir, çoğunluğun mutlak hakimiyeti reddedilir.

• Halk yönetime çok katılır.
• Azınlık hakları vardır.
• Sivil toplum örgütleri çok sayıdadır.
• Kadın temsilci kuruluşları çok sayıdadır.
• Çok seslilik vardır.
• Yönetim herkesin hakkını korur ve kollar.
• 1961 Anayasası çoğulcu demokrasiyi benimseyen ilk anayasadır.

---

Çoğunlukçu; anti-demokratik modeldir, çoğunluğun mutlak hakimiyeti kabul edilir ve uygulanır.

• Halk yönetime az katılır.
• Kadın temsilci kuruluşları azdır.
• Sivil toplum örgütleri azdır.
• Çok seslilik yoktur.
• Yönetim destekçilerin hakkını korur ve kollar.
• 1924 Anayasası çoğunlukçu demokrasiye sahiptir.

1982 Anayasası’nın ilk hali çoğunlukçu yapıdadır, sonrasında yapılan 2001, 2004, 2010, 2017 Anayasa değişiklikleri ile çoğulcu yapıya geçmiştir.

Devlet İktidarları

Kurucu İktidar

• Asli Kurucu İktidar; devrim, ihtilal, hükümet darbesi gibi demokrasi içermeyen yöntemlerle yönetime gelen ve Anayasa belirleyen iktidar türüdür [1921 (Kuruluş), 1961 (Darbe), 1982 (Darbe) Anayasaları]
• Tali Kurucu İktidar; seçim gibi demokrasi içeren yöntemlerle yönetime gelen ve Anayasayı Hukuksal yollarla değiştirebilen iktidar türüdür (2017 Anayasa değişiklikleri).

---

Kurulmuş İktidar

• Yasama
• Yürütme
• Yargı

Anayasa Türleri

Yumuşak Anayasa

• Kolay değiştirilebilen Anayasa türüdür.
• Nitelikli çoğunluk aranmadan değişiklik yapılabilir.
• İlk ve tek yumuşak Anayasa 1921 Anayasasıdır.

---

Katı (Sert) Anayasa

• Kolay değiştirilemeyen Anayasa türüdür.
• Değiştirilemeyecek maddelere sahiptir.
• Anayasa değişikliği için referandum gereklidir.
• Anayasa değişikliği için nitelikli çoğunluk aranır.
• 1924, 1961, 1982 Anayasaları arasında en katı Anayasa 1982 Anayasasıdır.

---

Çerçeve Anayasa

• Ayrıntılı olmayan Anayasa türüdür.
• Yüzeysel ve detaylı olmayan Anayasadır.
• 1921 Anayasası tek çerçeve Anayasadır, 24 maddedir.

---

Kazuistik Anayasa

• Ayrıntılı olan Anayasa türüdür.
• Çok fazla madde içerir.
• Başlangıç metnine (Dibace) sahiptir.
• 1924, 1961, 1982 Anayasaları arasında en kazuistik Anayasa 1982 Anayasasıdır.