XIX. Yüzyılda Osmanlı – Dağılma Dönemi – 3. Kısım

Osmanlı Rusya Savaşı 1853 – 1856 (Kırım Harbi)

• Kutsal yerler sorunu öne sürülmüştür.
• Osmanlıya sığınan Macar mültecilerinin Rusya tarafından istenmesi sorun olmuştur.
• Prens Mençikof tarafından Balkanların tamamına bağımsızlık verilmesi teklifi gelmiştir.

• Bu gelişmelerin ışığında savaş başlamıştır.
• Sinop’ta Osmanlı donanması Rusya tarafından yakılmıştır.
• İngiltere’den ilk dış borç bu dönemde alınmıştır.

Not: Osmanlı donanması tarihte 4 defa yakılmıştır.

• İnebahtı – Haçlılar
• Çeşme – Rusya
• Navarin – Rusya – İngiliz – Fransa
• Sinop – Rusya

Savaşın yönünü değiştiren İngiltere ve Fransa’nın savaşa çıkarları doğrultusunda katılması olmuştur. Bu gelişme ile bir antlaşma imzalanmıştır.

Paris Antlaşması 1856

• Bu antlaşmaya göre Karadeniz tarafsız olmuştur.
• Osmanlı ve Rusya Karadeniz’de donanma ve tersane bulunduramayacaktır.
• Osmanlı Avrupa devleti sayılacak ve toprak bütünlüğünü Osmanlı Avrupa koruyacaktır.
• Avrupa Islahat Fermanını kabul ettirmiştir.

Dünya Dengesinin Bozulması

• 1870 yılında Piyomente Dükalığı siyasi birliğini sağlayarak İtalya olmuştur.
• 1871 yılında Prusya Dükalığı siyasi birliğini sağlayarak Almanya olmuştur.
• Almanya tüm mali gelirlerini askeri alana harcayarak, yeni dünyada sömürge arayışına çıkmıştır.
• Bu sömürge arayışında Almanya’nın çıkar ilişkileri İngiltere ile çakışmaya başlamıştır.
• İngiltere bu doğrultuda Rusya’yı Balkanlarda serbest bırakarak Almanya’nın sömürgelerini ulaşmasını engellemek istemiştir.
• Rusya bu serbestlikle Balkan devletlerini tekrar kışkırtmaya başlamıştır, bunun sonucu olarak da Balkan bunalımı denilen olay meydana gelmiştir.

Tüm bunların doğrultusunda Avrupa devletleri Londra Konferansında toplanmıştır, bu konferans da Balkanların tümüne bağımsızlık verilmesi fikri ortaya atılmıştır. Bu fikri İstanbul Tersane Konferansı ile Osmanlıya kabul ettirmeye çalışmışlardır. Osmanlı bu duruma önlem olarak I. Meşrutiyet’i ilan etmiştir. Bu durumdan memnun olmayan tek devlet Rusya Osmanlı’ya savaş açmıştır.

Osmanlı Rusya Savaş 1877 – 1878 (93 Harbi)

• Süleyman Paşa, Şıpka geçidinde Rus akınlarını durdurmayı başarmıştır.
• Doğu cephesinde, Gazi Ahmed Muhtar Paşa görev almış, başarılı olmuştur.
• Nene Hatun bu savaşta en önde tarih sahnesine çıkmıştır.
• Batı cephesinde, Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa görev almış ve başarılı olmuştur.
• Tüm bunlara rağmen teknolojik üstünlüğe sahip olan Rusya ilerlemesini sürdürmüştür ve bu gelişme sonucunda Osmanlı ve Rusya arasında bir antlaşma yapılmıştır.

Ayastefanos – Yeşilköy Antlaşması

• Sırbistan – Romanya Karadağ bağımsız olmuştur.
• Bosna – Hersek özerk olacak denmiştir.
• Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapılması istenmiştir.
• Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya verilmiştir.
• Büyük Bulgar Krallığı kurulacak ve sınırları Ege’ye kadar ulaşacak denmiştir.
• Tüm bunların genel amacı Rusya’nın kendine sıcak denizlere ulaşma politikası benimsemesidir.
• FAKAT! Antlaşma Avrupalı devletler tarafından bozulmuştur, yeni bir antlaşma yapılmıştır.

Berlin Antlaşması 1878

• Sırbistan – Romanya Karadağ bağımsızlığını kazanacaktır.
• Bosna – Hersek geçici olarak Avusturya’ya bırakılacaktır.
• Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahatlar yapılacaktır.
• Kars – Ardahan – Batum Rusya’ya bırakılmıştır.
• Doğubayazıt Osmanlı’ya bırakılmıştır.
• Tesalya Yunanistan’a verilmiştir.
• Bulgaristan 3’e bölünmüş ve Osmanlıya bağlanmıştır. Bu maddeyle Rusya’nın sıcak denizlere inme hedefi engellenmiştir, Rusya birleştirerek kendi işine yarayan bir krallık kurma hedeflemişti.
• İngiltere Kıbrıs’ı geçici olarak almış ve donanmasını getirmiştir.

Bu antlaşmanın sonrasında;

• 1882 yılında İngiltere Mısır’ı işgal etmiştir.
• Fransa 1830 yılında Cezayir’i işgal etmiştir (Kuzey Afrika’da ilk toprak kaybı).
• Fransa 181 yılında Tunus’u işgal etmiştir.
• Halepa Fermanı ile Girit özerk olmuştur.
• 1897 yılında Dömeke Meydan Muharrebesin’de Yunan yenilmiştir fakat masa başında kaybedilmiştir.