Türklerin İslamiyeti Kabulü

Türklerin İslamiyet’e geçiş süreci 751 Talas Savaşı ile başlamıştır ve bu süreçte ilk Türk – İslam devletleri kurulmuştur.

751 Talas – Atlık Savaşı

Çinliler ile Abbasilerin savaşında Türkler, Abbasilerin tarafında olmuşlardır. Bu ittifak Çin’in yenilmesiyle sonuçlanmıştır. Türklerin savaşçı özelliği Abbasilerin dikkatini çekmiştir. Araplar, Türkler için Samerra şehrini kurmuşlardır ve Türkleri Avasım (uç şehir) bölgesine göndermişlerdir. Kağıt – matbaa kullanımı Çinlerden Türklere, Türklerden Abbasilere ve oradan da Avrupaya yayılmıştır. Bu olayların sonucunda Türklerin Göktengri inancıyla İslamiyet’in benzemesi Türklerin kitleler halinde İslamiyet’e geçmesiyle sonuçlanmıştır. Daha sonraki zamanlarda Türkler İslamiyet’i dünyaya yaymışlardır.

Karahanlılar

İlk Türk – İslam devletidir. Devlet hem İslamiyet öncesi Türk Devleti özellikleri hem de İslamiyet özelliklerini barındırmıştır. Resmi dilleri TÜRKÇE’dir. Satuk Buğra Han Hükümdarlığında  İslamiyet’e geçmişlerdir. Satuk Buğra Han, Abdülkerim adını ve Elgazi – mücahit unvan’ı almıştır.

Ribat olarak adlandrılan Kervansaraylar kurmuşlardır. Karvansaraylar güvenli ticaret merkezleri olmuşlardır.  İlk Medrese (sadece dini ilimler) Semarkand bölgesinde kurulmuştur ve yatılı burslu öğrenciler yetiştirmişlerdir. Merkezi otoriteyi güçlendirmek amacıyla posta teşkilatı kurmuşlardır. Sosyal devlet ilkesi gereği hastaneler oluşturmuşlardır. İlk Hassa (padişaha özel toprak) – İkta (tımar sistemi) – Gulam (devşirme sistemi) sistemi örnekleri görülmüştür. Doğu ve Batı federal yönetim sistemi görülmüştür. İlk Türk – İslam edebi örnekleri Karahanlılar Devletinde görülmüştür.

Mısırda Kurulan Türk Devletleri

Tolunoğlu, Akşit, Eyyübi, Memlük Türk Devletleri Mısır bölgesinde kurulmuşlardır.

Tolunoğlu

Mısırda kurulan ilk Türk Devletidir. Altın para basmışlardır. Yönetenleri Türk halkı Araplardan oluşmaktadır, bunun sonucunda uzun süreli olamamışlardır.

Akşit – İhşidi – Beyaz Güneş

Hicaza egemen olan ilk Türk Devletidir. (Mekke ve Medine bölgesine Hicaz denir.)

Eyyubiler

Selahaddin Eyyubi Kudüs Fatihi olarak bilinir. 1187 Hittin Savaşı ile Kudüs’ü fethetmiştir ve bunun sonucunda III. Haçlı seferi gerçekleşmiştir.

Memlükler – Kölemen

Moğol akınlarını durduran tek Türk Devletidir. KUT inancının istisna devletidir, yönetime hanedan üyesi değil her güçlü komutanın geçebilme hakkı vardır. Bu sistem sonucu askeri olarak güçlü olan yönetime geçmiştir fakat çok sık yaşanan taht kavgaları oluşmuştur. Resmi dilleri Türkçe ve Türkiye. Osmanlı – Selçuklu ile çağdaş bir devlettir. 1517 Ridaniye savaşı ile Osmanlılar (Yavuz Sultan Selim) Memlüklere son vermiştir. Bu savaşla Halifelik Osmanlıya geçmiştir. Halife Abbasiler, Koruyucuları Memlüklüler olmuştur dolayısıyla Halifelik Osmanlıya Abbasilerden geçmiştir diyebiliriz.

Harzemşahlar

Otrar faciası ile Moğollar Harzemşahlara son vermiştir. Bununla birlikte Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar (İlhanlılar) komşu olmuşlardır. Böylece Anadolu Moğol istilasına açık hale gelmiştir.

Akkoyunlu

Kuranı Kerimi Türkçeye çevirmişlerdir. Dede Korkut hikayelerini yazılı hale getirmişlerdir. Uzun Hasan (küçük Türk) komutasında Otlukbeli savaşında Fatih Sultan Mehmet (büyük Türk) yönetimindeki Osmanlılar ile savaşmışlardır.

Moğollar

Cengiz Han tarafından Karakum bölgesinde kurulmuştur. Cengiz Han’ın ölümüyle ülke 4’de bölünmüştür.

Bölünme ile Altınordu, Çağatay, Kubilay, İlhanlı kurulmuştur.

Altınordu; günümüz Rusya bölgesinde kurulmuştur ve Timur tarafından yıkılmıştır.

Çağatay

Kubilay; kolunda bilinen gezgin Marco Polo vardır.

İlhanlı; İran ve Anadolu savaşlarını yapan devlettir.

Gazneliler

Alp Tigin tarafından Afganistan Gazne bölgesinde kurulmuştur.

Etnik yapısı kozmopolit yani çok ulusludur.

Gazneli Mahmud Hindistan’a 17 sefer yaparak İslamiyet’i yaymıştır ve ilk defa Sultan unvanı kullanan Hükümdar’dır. İslamiyet ile Kast sistemini de yıkmıştır. Dilde milliyetçilik yoktur. Dandanakan Savaşı ile Büyük Selçuklu tarafından yıkılmıştır.

Büyük Selçuklu

Oğuzların, Üçok koluna bağlı Kınık boyundandır ve Selçuk Bey tarafından kurulmuştur. Dandanakan Savaşı ile Gaznelilere son vermişlerdir. Selçuk Bey’in ölümü ile yerine oğulları taht kavgası olmadan Tuğrul Bey Devletin başına Çağrı Bey Ordunun başına geçmiştir. Anadolu’ya keşif akınları düzenlemişlerdir. 1048 Pasinler Savaşı’nı Bizanslar ile yapmışlardır. Abbasi Halifesinin korunma yardımına Tuğrul Bey ile cevap verdikleri için Doğunun ve Batının Sultanı ünvanını almışlardır.

Daha sonra Ebulfeth yani Alparslan başa geçmiştir. İrandan Vezir Nizamül Mülk’ü getirerek yenilenmiş bir yönetim sistemi kurmuştur. 1070 Malazgirt Savaşında galip gelerek Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır.

Alparslan vefatıyla yerine oğlu Melikşah gelmiştir ve Vezir Nizamül Mülk’e yeni görevler vermiştir.

Vezir Nizamül Mülk;

• Nizamiye medreseleri kurmuştur.
• İkta sistemini oluşturmuştur.
• Celali Takvimini yaptırmıştır (Ömer Hayyam).

Nizamiye Medreselerinden çıkan Hasan Sabbah bu dönemde müridler (dailer) toplayarak Haşhaşiler kavramını ortaya çıkarmıştır. Fedaileri ile beraber Alamut Kalesinde bulunmuşlardır. Hasan Sabbah’ı ortadan kaldırmayı planlayan Melikşah ve Nizamül Mülk öldürülmüşlerdir.

Son Hükümdarları Sultan Selim döneminde Katvan Savaşı ile Karahitaylar tarafından yıkılmışlardır.

Babürler

Hindistan’da Babür Şah tarafından kurulmuştur. Tac Mahal Babürlere aittir ve Şah Cihan tarafından eşi Mümtaz Mahal için yapılmıştır.