Osmanlı’da Kültür ve Uygarlık – Toprak Sistemi

Osmanlı’da toprak sistemi Miri ve Mülki olmak üzere 2’ye ayrılır.

Mülki Topraklar

Kişiye ait topraklara denir.

Öşriye; Müslümana ait topraklardır, Öşür vergisi alınır, verginin adı Çift Resmi’dir.

Haraciye; Gayrimüslimlere ait topraklardır, Haraç vergisi alınır, İspence’dir.

Miri Topraklar

Devlete ait topraklara denir.

Dirlik (Önceden İkta Sistemi) Toprakları

Has; geliri 100.000 akçeden fazla topraklardır, Padişah ve Hanedan üyelerine aittir.

Zeamet; geliri 20.000 – 100.000 akçe arasında olan topraklardır, Divan-ı Hümayun üyelerine aittir.

Tımar; geliri 3.000 – 20.000 akçe arasında olan topraklardır, karşılığında Asker yetiştirilir.

Tımar sistemiyle Osmanlı;

• Üretimde süreklilik sağlar.
• Bol ve ucuz üretim mal sağlanır böylece halkın alım gücünü arttırır.
• Devlete ait vergi toplama ve maaş dağıtma iş yükünden kurtulur.
• Parayı yerinde kullanır.
• Asker ile köyün güvenliğini sağlar.
• Merkez otorite sağlamlaştırır.
• Hazineden para çıkmadan savaşa hazır orduya sahip olur.
• Asker üretiminden kalan parayla Bayındırlık Hizmetlerini karşılar.

Tımar sistemini bozanlardan Çift Bozan Vergisi (Ceza) alınırdı.
II. Mahmud tarafından Tımar Sistemi kaldırılmıştır.

Mukataa Toprakları

Gelirleri doğrudan hazineye aktarılan topraklardır. Örneğin; Liman gelirleri, Maden ocakları gelirleri.

Paşmaklık Toprakları

Gelirleri Saray kadınlarına giden topraklardır.

Yurtluk Toprakları

Geliri akıncılara bırakılan topraklardır.

Ocaklık Toprakları

Geliri Kale Muhafızlarına verilen topraklardır.

Vakıf Toprakları

Geliri sosyal yardımlaşma ve hayır kurumlarına ayrılmış olan topraklardır.

Metruk Toprakları

Ortak amaçlı kullanılan topraklardır. Örneğin; mesire alanları, pazar alanları gibi.

Mevat Toprakları

Kullanılmayan, verimsiz topraklardır. Örneğin; bataklık, kayalık arazi gibi.

Malikane Toprakları

Geliri üst düzey Devlet adamlarına verilen topraklardır.

Arpalık Toprakları

Geliri emekli maaşı ya da ek gelir dağıtımı olarak verilen topraklardır.