Osmanlı’da Fikir Akımları

Fransız İhtilali ile gelen Milliyetçilik akımına karşı ortaya atılan fikir akımlarıdır.

Osmanlıcılık (İttihad-ı Anasır)

Bu fikir Dil, Din, Irk ayrımı olmadan herkes Osmanlı’dır ve eşittir demektedir.

Mustafa Reşit, Mithat, Namık Kemal, Ali Suavi savunucularıdır.

Balkan savaşlarında işe yaramadığı görülmüştür.

İslamcılık (Ümmetçilik, Panislamizm)

Halifeye bağlı kalma fikrini savunmaktadır.

II. Abdülhamid, Cemalettin Afgani, Mehmet Akif, Said Hadim Paşa savunucularıdır.

I. Dünya savaşında Halife Cihat ilan etmiştir, fakat bu çağrıya cevap gelmemiştir.

Turancılık – Türkçülük

Tüm Dünya Türklerinin birleşmesi fikri Turancılık olarak bilinir.

Ziya Gökalp, Enver Paşa, İsmail Gaspıralı, Mehmed Emin Resulzade, Yusuf Akçura savunucularıdır.

Sarıkamış faciasının yaşanmasıyla bu fikir akımı başarılı olamamıştır.

Kalan Anadolu, Türkiye Türklerinin birleşme fikri Türkçülük olarak bilinir.

Batıcılık

Osmanlı’nın en eski fikir akımıdır, diğer akımlardan önce Lale Devri zamanında etkili olmuştur.

Ahmed Rıza, Celal Nuri, Tevfik Fikret savunucularıdır.

Adem-i Merkeziyetçilik (Fedaralcilik)

Merkezi yönetimin etkisinin olmadığı, bölgesel yönetimlerin etkin olduğu yönetimi savunur. Yerel yönetim fikri savunulmuştur. Prens Sebahattin savunucusu olmuştur. Osmanlı merkezi yönetim sistemine uygun olmadığı için uygulanmayan tek fikir akımıdır.