"Enter"a basıp içeriğe geçin

Program Geliştirmenin Planlanması

Bu konunun başlıkları birbiriyle yoğun şekilde bağlıdır, bu yüzden tüm içerik birlikte ve önemli notlar halinde verilmiştir.

Program Geliştirmenin Planlanması
Program Geliştirmenin Planlanması

1. Grupların Oluşturulması

Karar – Koordinasyon Grubu

Karar verme ve koordine etme görevlerinden sorumludur, eğitim felsefesi burada belirlenir, tüm çalışma sürecinin koordinasyonundan sorumludur.

Temsilcileri;

  • Talim Terbiye Kurulu
  • Millî Eğitim Bakanlığı
  • Öğretmen
  • Öğrenci

Çalışma Grubu

Saha grubu diyebiliriz, programın hazırlanması, uygulanması, değerlendirilmesi bu grupta olur.

Temsilcileri;

  • Program geliştirme uzmanı (Program hazırlama)
  • Konu alanı öğretmeni (Uygulama)
  • Konu alanı uzmanı (İçerik kontrolü)
  • Ölçme ve değerlendirme uzmanı (Değerlendirme)

Danışma Grubu

Programın denetim, kontrol ve ilerleyişinin kontrolü bu grupta olur.

Temsilcileri;

  • Müdür
  • Müfettiş
  • Eğitim Felsefesi uzmanı
  • Eğitim Psikolojisi uzmanı
  • Eğitim Ekonomisi uzmanı
  • Eğitim Sosyolojisi uzmanı

2. Sürecin Planlanması

Pert İşlem Ağları

Pert işlem ağında her işleme bir numara verilir.Temel işlemler bir hat üzerinde ilerlerken, destekleyici çalışmalar dallara ayrılarak gösterilir. Grafik olarak gün ve iş gösterimidir.

İşlem – Zaman Çizergesi

Hangi işe ne kadar zaman ayrılacağını gösterir.

Akış Şeması

Yapılacak işlemlerin algoritmasını ortaya koymak için yapılır.

3. Program Geliştirme Süreci

İhtiyaç Belirleme

İhtiyaç belirlenirken kesin hedefler oluşturulur.

Delphi anket; araştırılan konunun uzmanlarına gönderilen çok sayıda anket turunun sonuçlarına dayanan bir tahmin sürecidir. Örneğin; İngilizce dersiyle ilgili bir konunun işlenme yöntemiyle ilgili birbirinden habersiz 300 adet İngilizce öğretmenine anket uygulanması ve yöntemle ilgili görüş alınmasıdır.

  • Standart oluşturulur
  • Anket yapılır
  • Alanın uzmanlarına danışılır (birbirinden habersiz)
  • E-posta yolu kullanılabilir

a) Progel Dacum

Bir meslek tanımlanarak, meslekle ilgili beceri profilleri ve yeterlilik alanları belirlenir.

Daha sonra meslek uzmanlarının, çalışma grubu oluşturarak panel, seminer, gözlem gibi çalışmalarıyla belirlenen beceri profilleri ve yeterlilik alanlarını geliştirmesi durumudur.


b) Meslek (İş) Analizi

Bir meslek için belirlenen beceri profilleri ve yeterlilik alanlarının, alt sınıf ve basamaklara (bilişsel, duyuşsal, psikomotor) ayrılmasıdır. Progel Dacum’a göre daha detaylı ve uzun bir çalışmadır.


c) Test Tekniği

Ölçme aracıdır, bilinen test yöntemiyle kullanılır.


d) Gözlem

Bilgi toplama amacıyla yapılır.


e) Görüşme

Amaç bilgi almaktır.

  • Doğal Görüşme; plansız ve programsız yapılan görüşmedir.
  • Güdümlü Görüşme; belirli plan doğrultusunda yapılan görüşmedir.

f) Kaynak Tarama

Tarihi temele dayanan kaynak tarama durumudur.

  • Literatür Tarama; geçmiş yıllarda yapılan çalışmaların incelenmesidir.
  • Programları İnceleme; geçmiş yıllarda yapılan programların incelenmesidir.
  • Raporları İnceleme; geçmiş yıllarda ortaya koyulan türlü raporların incelenmesidir.

İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları

Yapılan iş ve sonuçla ilgili niçin sorusuna cevap aranır, yaklaşımlara bakılır.

a) Analitik

Gelecek olumlu ihtimalleri tahmin etmeye dayanır.


b) Farklar

Var olan bilgi, beceri, tutum olması istenilen bilgi, beceri ve tutumların karşılaştırılmasıdır. Burada var olan kısım betimsel yaklaşımı, olması istenen kısım analitik yaklaşımı kapsar. Metinde 2 durumda mevcutsa yaklaşım farklar yaklaşımıdır.


c) Betimsel

Var olan mevcut bir durumdan bahseder, olumlu ya da olumsuz bir durum hakkında bilgi verir.


d) Demokratik

Çoğunluk uzmanların görüşünün uygulanmasıdır.


Programı Tasarlama

Eğitim Felsefesi göz önüne alınarak program tasarlanır.

a) Konu Merkezli Tasarım (Esasici – Daimici)

  • Konu Alanı Tasarım; bir dersin her bir konusu için yapılan ayrıntılı tasarımdır, öğretmen daha aktiftir.
  • Disipliner Tasarım; bir dersin bütünü için daha az ayrıntıya sahip tasarımdır, öğrenci daha aktiftir.
  • Geniş Alan Tasarımı; fen bilgisi (fizik, kimya, biyoloji) gibi alan bütünü hakkında tasarımdır.
  • Korerasyonel (Disiplinlerarası) Tasarım; ortak bir konu üzerinde farklı derslerin etkileşimidir.
    • Örneğin; 23 Nisan hakkında kompozisyon, şarkı, resim yapılması.
  • Süreç Tasarımı; Türkiye’de sadece okul öncesinde mevcuttur, ortak öğrenme yoluyla ortak öğrenim.
    • Örneğin; eğitsel oyun yönteminin her yerde kullanılması (Konu merkezli tasarımda yer alır).

b) Birey (Öğrenen) Merkezli Tasarım (İlerlemeci)

  • Çocuk Merkezli Tasarım; çocuğun ilgi ve ihtiyaçları merkezdedir, uzmanlar programı sürece girmeden önce bu ihtiyaçlara göre düzenler.
  • Yaşantı Merkezli Tasarım; yaşantıyı yani süreci merkeze alır, sınıf ortamı merkezdedir. Öğretmenler süreç içinde problem ve ihtiyaçlara göre düzenleme yaparlar.
  • Radikal (Romantik) Tasarım; natüralizm felsefesine dayanır, çocuğun özgür doğasına uygun, sorumluluk veren tasarım düzenlemesidir.
  • Hümanist (İnsancıl) Tasarım; davranışçı sistemi reddeder. Davranışçı sistemde, U (Uyarıcı) – T (Tepki) durumu vardır, yani herkes aynı uyarıcıya aynı tepkiyi verir, hümanist tasarım bunu reddeder. Öğrenmeler ezbere değil bireysel farklılıklara dayanır demektedir.

c) Toplum (Sorun) Merkezli Tasarım (Yeniden Kurmacı)

  • Yaşam Şartları Tasarımı; var olan toplumsal sorunları merkeze alır (betimsel), güncel sorunları ele alır, etik değerler eğitimi hedeflenir, ulusal değerler kazandırılmak istenir, boş zamanları değerlendirmek istenir.
  • Çekirdek Tasarım; bir problem üzerinde odaklanan grup ve uzmanlaşma beklenir, demokrasi anlayışı vardır, işbirlikli öğrenme hedeflenir, okullar toplumsal sorunları çözme laboratuvarıdır.
  • Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacı Tasarım; reform, değişim ve gelişim hedeflenir, değişen Dünya koşulları ile ortaya çıkabilecek sorunları çözmeyi hedefler. Okulla, değişim ve gelişimin merkezidir. Sosyal, ekonomik, siyasi yönden gelişim istenir.

Programı Hazırlama

a) TABA Modeli (İçerik var)

  • İhtiyaçların belirlenmesi
  • Amaçların (Hedeflerin) belirlenmesi
  • İçeriğin seçilmesi
  • İçeriğin düzenlenmesi
  • Öğrenme yaşantılarının seçilmesi (Eğitim durumları)
  • Neyin/ Nasıl değerlendirileceğin belirlenmesi
  • Program öğelerinin sırası kontrolü

b) TYLER Modeli (İçerik yok)

  • Kaynaklar (Birey, Toplum, Konu Alanı)
  • Olası (Aday) hedefler (Eğitim Felsefesi, Eğitim Piskolojisi)
  • Kesin hedefler
  • Öğrenme yaşantılarının seçilmesi (Eğitim durumları)
  • Öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi (Eğitim durumları)
  • Öğrenme yaşantılarının yönlendirilmesi (Eğitim durumları)
  • Öğrenme yaşantılarının değerlendirilmesi (Ölçme ve değerlendirme)

c) TABA – TYLER Modeli

  • İhtiyaçların belirlenmesi
  • Genel hedeflerin belirlenmesi
  • Hedeflerin belirlenmesi
  • İçeriğin seçilmesi
  • İçeriğin düzenlenmesi
  • Öğrenme yaşantılarının seçilmesi (Eğitim durumları)
  • Öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi (Eğitim durumları)
  • Değerlendirme (Ölçme ve değerlendirme) – Sonuç yeterli mi? Cevap hayırsa, hedeflere dönülür.

Programı Uygulama

a) Pilot Okul

Yeni program pilot olarak seçilen okullarda 2 Yıl uygulanır. Bu okul 7 farklı bölgeden ve köyden – kente olacak şekilde her birimden bir okul seçilir. Okul seçiminde öğretmen, öğrenci ve okul durumlarına bakılır. Yönetici ve öğretmenlere yeni programla ilgili hizmet içi eğitim verilir. Bu durumların tümü, programın denencel olma durumudur.


b) Tüm Yurt

Pilot uygulaması başarılı olan program tüm yurtta uygulanır. Programa uygulama aşamasında yapılan güncellemeler, programın operasyonel olma durumudur.


Programı Değerlendirme

a) Sistem Değerlendirmesi

Girdi, işlem ve çıktıların değerlendirilmesi durumudur.

  • Diagnostik Değerlendirme, ön bilgilerin, hazır bulunuşluğun değerlendirilmesidir.
  • Formatif Değerlendirme, ünite sonunda, öğrenilme seviyesinin tespiti için yapılan değerlendirmedir.
  • Summatif Değerlendirme, yıl sonunda yapılan toplam değerlendirmedir.
  • İşlem ve çıktı aşamalarının aynı anda değerlendirilmesine, tümel değerlendirme denir (Portfolya, performans).
  • Girdi ve çıktı aşamalarının aynı anda değerlendirilmesine erişiğe dayalı değerlendirme denir (Farklar yaklaşımı).
  • Girdi, işlem ve çıktı aşamalarının aynı anda değerlendirilmesine stake uygunluk – olasılık modeli denir. En etkili modeldir, Türkiye’de öğretmen başına düşen öğrenci sayısının fazla olmasından dolayı uygulanamamaktadır.

b) Hedeflere Dayalı Değerlendirme (TYLER)

TYLER modeli; birey ve toplum olası hedeflerinin, Eğitim Felsefesi ve Eğitim Psikolojisi süzgeçlerinden geçirilerek kesin hedeflerin belirlenmesini sağlar. Hedefleri ölçebilmek için, hedefler davranışlara dönüştürülür. Daha sonra ölçme araçları geliştirilir (test biçimi, boşluk doldurma). Ölçme araçlarıyla ulaşılan hedefler tespit edilir. Hedeflere ulaşıldıysa tamamlanır, ulaşılmadıysa hedefler ve eğitim durumları gözden geçirilir.


c) Ögelere Dayalı Değerlendirme

Hedef, içerik, eğitim durumu, ölçme ve değerlendirme öğelerine dayalı değerlendirmedir. Tüm öğeler sırayla değerlendirilir, her öğede denetlemenin cevabı evet ise diğer öğeye geçiş yapılabilir.

Hedef; hedeflerin özellikleri sorgulanır (TYLER).

  • Bireyin ihtiyaçlarını karşılıyor mu?
  • Toplumun ihtiyaçlarını karşılıyor mu?
  • Hedefler konu ile ilgili mi?
  • Hedefler gelişme yaşına uygun mu?

İçerik; hedefe uygun mu kapsamında sorgulanır.

  • Çocuğun gelişme özelliklerine uygun mu?
  • Bilimsel gerçeklikle örtüşüyor mu?
  • Aşamalılık ilkesiyle uyuşuyor mu?

Eğitim Durumu; hedefe uygun mu kapsamında sorgulanır.

  • Yöntem ve teknik uygun mu?
  • Materyaller uygun mu?
  • Öğretim yöntem ve tekniklerinin uygunluğu aranır.

Ölçme ve Değerlendirme; hedefe uygun mu kapsamında sorgulanır.

  • Ölçme araçları geçerlilik taşıyor mu?
  • Hatalardan arınmış mı?
  • Uygulanabilirliği var mı?

Programa Süreklilik Kazandırma

Aşamaları geçen ve hedefleri sağlayan programların sürekli hale getirilmesidir.

Öğretmen, uygulama ve değerlendirmede görev alır.
Talim Terbiye Kurulu, geliştirme sürecinin tüm adımlarında görev alır.


Arkadaşlarınızla Paylaşın:

Tek Yorum

  1. asena asena

    süper tam da benim aradığım notlar elinize sağlık!!!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir