Pekiştirme Tarifeleri

Sürekli, kısmi ve katışık olarak 3’e ayrılır.

Sürekli

• Yeni bir davranış kazandırılırken kullanılır ancak davranış kazandırıldıktan sonra kısmi tarifelere geçilmesi gereklidir.
• Her davranışın ardından pekiştireç gelir.
• Sönmeye direnci en düşük tarifedir.
• Pekiştireç, bir zaman sonra peliştirme gücünü yitirir.
• Örnekler;
  • El Yıkama
  • Tuvalet Eğitimi

Kısmi

Oranlı (Davranış) Tarife

• Pekiştirecin gelmesi yapılan davranışa bağlı ise oranlı tarifedir.

Sabit Oranlı

• Organizmanın önceden belirlenmiş davranışları pekiştirilir.
• Organizma, kaç davranıştan sonra pekiştirecin geleceğini bilir.
• Davranışın sayısı bellidir.
  • Örneğin; futbolculara her 5 golde 1 prim verilmesi.

Değişken Oranlı

• Organizma, hangi davranışının ardından pekiştireç geleceğini bilmemektedir.
• En etkili tarifedir.
• Davranış sayısı belli değildir.
  • Örneğin; rastgele ödüllendirme sistemi, organizma sürekli aktif ve hevesli tutulur.

Artan Oranlı

• Organizmanın pekiştirece ulaşabilmesi için davranışın sabit miktarlarda arttırılması gerekir.
• Pekiştireç değişmez.
• Az yapılan bir davranışın sıklığını arttırmak için kullanılır.
  • Örneğin; çözülen 10, sonrasında 12, sonrasında 14… soru için ödül verilmesi durumu.

Azalan Oranlı

• Organizmanın pekiştirece ulaşabilmesi için, her defasında bir öncekinden daha az sayıda davranış ortaya koyması gerekir.
• Sık yapılan bir davranışın sayısını azaltmak için kullanılır.
  • Örneğin; çözülen 14, sonrasında 12, sonrasında 10… soru için ödül verilmesi durumu.

---

Aralıklı Tarife

Sabit Aralık

• Organizmanın, pekiştirecin ne zaman geleceğini bildiği tarifedir.
• Zaman bellidir.
  • Örneğin; maaşların düzenli bir tarihte yatırılması.

Değişken Aralık

• Organizma, pekiştirecin ne zaman geleceğini bilmemektedir.
• Zaman belli değildir.
  • Örneğin; özel bir şirketin kafasına göre maaş yatırması.

Artan Aralık

• Pekiştireç elde edebilmek için geçmesi gereken sürenin her pekiştirmeden sonra bir miktar arttırılmasıdır.
• Zaman / Süre sabit miktarlarda arttırılır.
  • Örneğin; çocuklara uygulanan sınav sürelerinin sırasıyla 10, 20, 30, 40 dakika olarak arttırılması.

Azalan Aralık

• Organizma her seferinde bir öncekinden daha kısa sürede pekiştireç alır.
• Zaman / Süre sabit miktarlarda azaltılır.
  • Örneğin; çocuklara uygulanan sınav sürelerinin sırasıyla 40, 30, 20, 10 dakika olarak azaltılması.

Katışık

• Birden fazla tarifenin bir arada kullanılmasıyla oluşur.
  • Örneğin; oranlı ve aralıklı tarifenin bir arada kullanılması.