Klasik Koşullanma

Davranışçı Kuramlar

• Klasik / Tepkisel Koşullanma
• Bitişiklik Kuramları
• Bağlaşımcılık
• Edimsel Koşullanma
• Mekanik Davranışçılık

Davranışçı Kuramların Özellikleri

• Sadece gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlara odaklanırlar.
• İnsan zihni doğuştan tabula rasadır (tabula rasa, boş levha) .
• Öğrenme, çevre ve yaşantılar sonucu oluşur (davranışçı kuramcılara; çevreciler, çağrışımcılar denir).
• Öğrenme yerine koşullanma kavramını kullanırlar.
• Davranış, uyarıcı ve tepki arasında bağlantıdır yani uyarıcı, bilişsel kuramcılara göre olan organizma, tepki sürecindeki organizma (uyarıcıyı işleyen) yoktur, davranışçı kuramında sadece uyarıcı ve tepkiden oluşur.
• İnsan, mekanik hayvandır.
• Deney – gözlem yöntemi benimsenmiştir.
• Hayvan çalışmalarının sonuçlarını insanlara genellemişlerdir.

Klasik koşullanmanın özellikleri;

• Duyuşsaldır (duygular, korku, sevgi, aşk).
• Önce nötr uyarıcı sonra koşulsuz uyarıcı sonucu tepki ortaya çıkar.
• Temel ilkesi bitişikliktir.
• Pekiştireç her zaman koşulsuz uyarıcıdır.
• Pekiştireç (koşulsuz uyarıcı) her zaman tepkiden önce gelir.
• Organizma pasiftir.
• Ödül ve ceza sistemi YOKTUR.

Koşulsuz Uyarıcı (KzU)	Koşulsuz Tepki (KzT)	Nötr Uyarıcı (NU)	Koşullu Uyarıcı (KzU + NU)	Koşullu Tepki (KT)
Doğuştan organizmanın tepkide bulunduğu uyarıcılardır.   (Öğrenilmemiştir)	Doğuştan organizmanın verdiği tepkilerdir.     (Öğrenilmemiştir)	Organizma için hiçbir anlam ifade etmeyen ve tepki oluşturmayan uyarıcılardır.	Nötr uyarıcı ile koşulsuz uyarıcının eşleşmesi sonucu oluşan ve sonradan öğrenilen uyarıcılardır.   (Öğrenilmiştir)	Koşullu uyarıcıya gösterilen öğrenilmiş tepkilerdir.           (Öğrenilmiştir)
Acı	Korku	Arı	Arı + Acı = Korku	Arı = Korku
Elektrik şoku	Kasılma	Priz	Priz + Elektrik şoku	Priz = Kasılma
Kaza	Korku	Uçak	Uçak + Kaza = Korku	Uçak = Korku
Patlama sesi	Ağlama	Balon	Balon + Patlama Sesi	Balon = Korku

Yukarıdaki tabloyu aşağıdaki formül ile yorumlayabilirsiniz;

KOŞULSUZ UYARICI = KOŞULSUZ TEPKİ

Koşulsuz uyarıcı koşulsuz tepkiye neden olur, işleme nötr bir uyarıcı eklenirse;

KOŞULSUZ UYARICI + NÖTR UYARICI =  KOŞULSUZ TEPKİ DEĞİL KOŞULLU TEPKİ olur.

Örnek;
Elektrik şoku doğrudan kasılmaya sebep olur bu koşulsuz tepkidir.
Fakat işin içine priz gibi bir nötr uyarıcı da eklenirse priz koşullu uyarıcı olur ve tepkisi artık koşullu tepki olur.

Kısaltmalar ile ezberlemek isterseniz;

KzU = KzT
KzU + NU = KT

Buna Bağlı Gelişen Şartlı Refleksler

KLASİK KOŞULLANMA SÜRECİ

Et = Salya	(KzU + KzT)	Öğrenme değildir
Zil =	(NU)	Tepki yok
Zil + Et = Salya	(NU) + (KzU) = T	Süreç
Zil = Salya	(KU = KT)	Öğrenmedir

KLASİK KOŞULLANMA ÖRNEĞİ

Mama (yiyecek)	(KzU) = (KzT)	Mutluluk
Mama önlüğü	(NU)	Tepki yok
Mama önlüğü + mama	(NU) + (KzU) = T	Süreç
Mama önlüğü	(KU) + (KzU) = KT	Mutluluk