Bilişsel Gelişim – Piaget

Jean Piaget Kuramı

Temel Kavramlar

• Olgunlaşma (Zihinsel Olgunlaşma)
• Yaşantı (Deneyimler, Somut Yaşantılar)
• Toplumsal (Aktarım – Kültürel Aktarım, Sosyal Geçiş)
• Örgütleme (Fonksiyonel Değişmez, Doğuştan Gelen)
• Dengeleme (Fonksiyonel Değişmez, Doğuştan Gelen)

Örgütleme (Zihinsel Organizasyon)

Doğuştan her insan etrafındaki uyarıcıları zihnine taşır ve zihninde organize eder. Eski bilgilerle yeni bilgiler arasında bağ oluşturmaktır.

Örneğin; çocuktan bir kraliçe arı çizilmesi istendiğinde, kafasında taç olan bir arı çizmesi.

Dengeleme

Piaget kuramına göre sürekli dengede olan bir zihin öğrenmeye açık değildir. Öğrenmenin oluşabilmesi için zihnen dengesizlik yaşama gerekir. Öğrenme aşamasından sonra tekrar dengeye geçilir.

• Denge
• Adaptasyon
• Yeni Durum
• Dengesizlik
• Tekrar Denge

Örneğin; öğrencilere soru sorarak dengesiz hale getirmek, daha sonra düzgün bilgileri vererek tekrar dengeye oturtmakla öğrenme gerçekleşmesi.

Şema (Bilişsel Yapı)

Piaget bilişsel yapıyı; bilginin etrafını saran sınırlar olarak tanımlar. Yaşa bağlı olarak değişir.

Adaptasyon

Özümseme / Asimilasyon; bireyin yeni durumu, kendisinde var olan şemalarla açıklamasıdır. Şema değişmez ama şema genişler.

Örneğin; zebrayı ilk gördüğünde at kavramı üzerinden tanımlama.

Uyumsama / Uyum Kurma

Bireyin yeni durumu kendisinde var olan şemalarla açıklayamadığında yeni bir şema açmasıdır.

Örneğin; balina da kedi, keçi, koyun gibi memeli bir hayvandır denildiğinde çocuğun balinayı diğerleriyle eşleştirememesi ve yüzen memeliler olarak yeni bir şema açması.

DİKKAT!

Özümleme, Uyumsama ve Genelleme, Ayırt etme kavramları farklı derslere ait fakat içerik olarak aynı kavramlardır, bu yüzden şıklarda aynı anda gelmeleri durumunda soru köküne bakabilirsiniz.

Soru Kökü	Kavramlar
Piaget Varsa	Özümleme, Uyumsama (Gelişim)
Piaget Yoksa	Genelleme, Ayırt etme (Öğrenme)