Türkiye’de Kıyı Şekillenmesi

Dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde aşındırma daha çoktur, dağların dik olduğu yerlerde daha çok biriktirme olur. Yani kıyı derinliği fazla ise dik yamaçlı aşındırma, kıyılar sığ ise biriktirme daha çok oluşur.

Oluşumuna Göre Şekiller

Aşındırma

• Falez (Yalıyar)
  • Doğu Karadeniz
  • Batı Karadeniz
  • Antalya
  • Yıldız Dağları

Biriktirme

• Kıyı Oku
• Kıyı Kordonu
• Lagün (Kıyı Set Gölleri, Deniz Kulağı)
• Tombolo (Saplıada, Kıyı Oku benzeri bir oluşumun herhangi bir adaya bağlanması ile oluşur)
  • Kapıdağ Yarımadası (Balıkesir)
  • Sinop Yarımadası

Not: Bir kıyıda Delta oluşumu varsa Falez yoktur.

Kıyı Tipleri

Boyuna Kıyı Tipi

Dağlar kıyıya paralel uzanıyorsa bu tip kıyı oluşumu görülür, Akdeniz – Karadeniz kıyılarını örnek olarak gösterebiliriz.

Enine Kıyı Tipi

Dağlar kıyıya dik uzanıyorsa bu tip kıyı oluşumu görülür, Ege kıyılarını örnek olarak gösterebiliriz.

Ria Kıyı Tipi

Yer şekilleri konusunda da gördüğümüz gibi, eski akarsu vadilerini deniz suları işgal ederse bu tip kıyı oluşumu görülür, İstanbul ve Çanakkale boğazları, Menteşe kıyılarını (Gökova körfezi) örnek olarak gösterebiliriz.

Dalmaçya Kıyı Tipi

Teke yarım adasının güneyinde birbirine bulunan paralel adaların bulunmasına Dalmaçya kıyı tipi denir, Antalya Finike – Kaş kıyılarını gösterebiliriz.

Limanlı Kıyı Tipi

Kıyı set gölleri bu tip kıyı oluşumuna örnektir, Büyük Çekmece, Küçük Çekmece Terkos örnek olarak gösterilebilir.

Kalanklı Kıyı Tipi

Karstik Vadilerin deniz suyu ile işgal edilmesiyle oluşur, Mersin Silifke, İstanbul Şile örnek oolarak gösterilebilir.

DİKKAT! Türkiye’de görülmeyen kıyı tipleri Fiyord ve Skyer’dir. Türkiye’nin ılıman iklimde bulunması dolayısıyla buzulların kıyıya kadar inememesinden kaynaklanır. Mutlak Konuma bağlıdır. Ayrıca Türkiye’de Okyanusa kıyı yoktur gelgit az görülür ve buna bağlı olarak da Haliç ve Watt tipi kıyı tipi de Türkiye’de görülemez. Göreceli Konuma bağlıdır.