Coğrafi Konum – Özel – Göreceli Konum

Göreceli konum enlem ve boylama yani matematiksel konuma bağlayamayacağımız bazı özel durumlara bağlı konum demektir. Aşağıda buna bağlı Türkiye haritasını verdikten sonra bu durumları sıralayacağız.

Enlem ile açıklanamayan özel konum koşulları;

1. Yer Şekilleri

• Türkiye’de yer şekilleri kısa mesafelerde değişir.
• Yer şekillerine bağlı olarak; sıcaklık, basınç, rüzgar, nem, yağış yani iklim değişir.

Yükselti

• Batıdan doğuya artar.
• Karın yerde kalma süresi uzar.
• Tarım ürünü olgunlaşma süresi uzar.
• Kış turizmi potansiyeli artar.
• Hidroelektrik potansiyeli artar.
• Yerleşme sınırı doğuda daha yüksektir (genel yükseltiden dolayı).

Yer Yapısı

• Kırıklı yapı (teknonik yapı)
• Kayaç yapı (litolojik yapı)

Karasallık ve Denizellik

Karasallık (Nem Azlığı)	Denizellik (Nemlilik)
Erken ısınır.	Geç ısınır.
Erken soğur.	Geç soğur.
Aşırı ısınır.	Aşırı ısınmaz.
Aşırı ısınır.	Aşırı ısınmaz.
Aşırı soğur.	Aşırı soğumaz.
Sıcaklı farkı fazladır.	Sıcaklık farkı azdır.

2. Jeopolitik (Yer Siyaseti)

Türkiye jeopolitiği;

• 2 önemli boğaza sahiptir.
• Doğu ile batı arasında ulaşım ve enerji koridorudur.
• Doğu ile batı arasında dil, din, kültür, ekonomi ve siyası yapıları arasındadır.
• Stratejik kaynaklara sahiptir.
• NATO, BM, KEİ, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği, İİT üyesidir.
• Çevresine göre zengin öz kaynaklara, güçlü bir orduya, genç bir nüfusa sahiptir.

Jeopolitik Unsurlar

Değişmeyen	Değişen
Coğrafi bütünlük	Politik değerler
Coğrafi özelikler	Ekonomik değerler
Su kaynakları	Demografik (Nüfus)
İklim	Askeri değerler
Genel fiziki özellikleri	Teknolojik değerler

Türkiye’nin Sorunları

Doğrudan (Komşu)	Dolaylı
Kıta sahanlığı (deniz altı kara bölgesi)	Afganistan
FIR hattı (hava bölgesi)	Kırım
SAR bölgesi (arama kurtarma bölgesi)	Bosna
Batı Trakya Türkleri	Kosova
Ermeni tehciri	İsrail – Filistin
Irak’ın işgali	Mısır
Suriye (GAP-su, göç,	Libya
Kıbrıs	Tunus

Türkiye’nin Komşuları

Balkanlarda;

• Bulgaristan – Kapıkule sınır kapısı (en işlek kapı)
• Yunanistan – İpsala sınır kapısı (sınırı Meriç Nehri çizer, bu tip sınırlara Talveg denir)

Kafkaslarda;

• Gürcistan – Sarp sınır kapısı (2017’de Cambaz sınır kapısından Demiryolu sağlandı)
• Ermenistan – Akyaka sınır kapısı (sınır kapısı kapalıdır)
• Nahcivan – Dilucu sınır kapısı (özerk bölge – Azerbeycan)
• İran – Gürbülak sınır kapısı (en yoğun ticaret kapısı)
• Irak – Habur sınır kapısı (2. En işlek kapı)
• Suriye – Ceylanpınar, Öncüpınar, Mürşitpınar, Cilvegözü sınır kapıları mevcuttur.

En eski sınır İRAN sınırıdır (1639 kasrı şirin).

En yeni sınır Suriye sınırıdır (1939 Hatay’ın katılımı).

En uzun sınır Suriye sınırıdır (911 km).

En kısa sınır Nahcivan sınırıdır (18 km).

Demiryolu sağlayan sınır kapıları;

• Bulgaristan – Kapıkule sınır kapısı
• Yunanistan – Uzunköprü sınır kapısı
• Gürcistan – Cambaz sınır kapısı
• Ermanistan – Akyaka sınır kapısı (kapalı)
• İran – Kapıköy sınır kapısı (Van gölü üzerinden)
• Suriye – Nusaybin, Islahiye, Çoban sınır kapıları

Türkiye’nin sadece IRAK ile doğrudan demiryolu yoktur (Suriye üzerinden mevcut).

Türkiye’nin kıyı uzunlukları (gerçek uzunluk);

• Ege (en uzun)
• Karadeniz
• Akdeniz
• Marmara (en kısa)

Türkiye’nin En Uç Noktaları